تاثیرات فاصله کانونی های مختلف در عکاسی

تعریف فاصله کانونی لنز

نمی‌خواهم وارد یک بحث عمیق درباره‌ی فیزیک معنای ان بشویم؛ فاصله‌ ی کانونی در واقع همان ویژگی اپتیک لنز است. فاصله کانونی لنز ، فاصله‌ی بین مرکز اپتیکی لنز و حسگر دوربین است (به میلی‌متر). و با فوکوس دوربین روی بی‌نهایت مشخص می‌شود.

لنزها با توجه به فاصله‌ی کانونی خود نامگذاری می‌شوند و می‌توانید این اطلاعات را روی بدنه آن‌ها پیدا کنید. برای مثال، یک لنز ۵۰ میلی‌متری دارای فاصله‌ی کانونی ۵۰ میلی‌متر است.

مرکز اپتیکی

در تعریف فاصله کانونی لنز ، من به «مرکز اپتیکی» لنز اشاره کردم. ممکن است معنی آن را ندانید. لنز دوربین از یک قطعه شیشه ساخته نشده است بلکه ترکیبی از عناصر لنز و تعدادی عناصر دیگر است. این ترکیب به تمرکز نور و از بین بردن اعوجاج کمک می‌کند. محلی که تمام باریکه‌های نور در آن همگرا می‌شوند تا یک تصویر دقیق به وجود بیاورند، مرکز اپتیکی لنز نام دارد.

فاصله کانونی لنز در واقع یکی از ویژگی‌های لنز است؛ نه دوربین. منظورم این است که یک لنز ۵۰ میلی‌متری روی دوربین فول‌فریم، کراپ سنسور یا مدیوم فرمت همان ۵۰ میلی‌متر است و فرقی نمی‌کند. البته اندازه‌ی حسگر در میدان دید لنز/دوربین تاثیر دارد و کمی دیگر راجع‌به آن صحبت خواهیم کرد.

فاصله کانونی لنز چه چیزی است

با این که تعریف فاصله کانونی لنز برای برخی افراد اهمیت دارد، چیزی نیست که به عنوان عکاس نیاز به یادگیری و حفظ آن داشته باشید. چیزی که مهم‌تر است، این است که بدانید فاصله کانونی لنز چه چیزی است. فاصله‌ی کانونی زاویه‌ی دید لنز را تعریف می‌کند. یعنی لنز چه میزان از صحنه‌ی مقابل ما را شکار می‌کند. و علاوه بر آن، این که سوژه‌ها در قاب چه میزان بزرگ خواهند شد. هر چه فاصله‌ی کانونی لنز بیشتر باشد، زاویه‌ی دید آن باریک‌تر است. سوژه‌ها با فاصله‌ی کانونی زیاد؛ بزرگ‌تر از زمانی هستند که با چشم‌مان آن‌ها را می‌بینیم.

از سوی دیگر، لنزهایی که فاصله‌ی کانونی کمی دارند، زاویه‌ی دید گسترده تری نیز دارند. به همین دلیل است که عناصر در قاب کوچک‌ تر از هنگامی که آن‌ها را با چشم می‌بینیم نمایش داده خواهند شد.

میدان دید و فاصله‌ی کانونی معادل با آن

دو مفهوم زاویه‌ی دید و میدان دید اغلب به یک معنی به ‌کار می‌روند. با این حال، همانطور که در بالا اشاره کردم، زاویه‌ی دید یک ویژگی اپتیکی لنز است. و با تغییر دوربین عکاسی ، تغییری نمی‌کند. میدان دید، نتیجه ‌ی ترکیب لنز/دوربین است. میدان دید نه تنها به فاصله کانونی لنز بستگی دارد همچنین به اندازه‌ی حسگر دوربین نیز وابسته است

سنسور دوربین فول ‌فریم .

دوربین فول‌ فریم سنسوری دارد که به اندازه‌ی یک فیلم نگاتیو ۳۵ میلی‌متری (۳۶ میلی‌متر * ۲۴ میلی‌متر) است. دوربین‌های دیجیتال امروزی بسته به تولیدکننده و مدل دوربین، اندازه‌های سنسور (حسگر) متفاوتی دارند. سنسورهای کوچک‌تر از فول‌فریم، سنسورهای کراپ محسوب می‌شوند. این نام گذاری به این خاطر است که سنسورهای کوچک ‌تر بخش کم ‌تری از صحنه را می‌بینند و انگار که عکس را کراپ می‌کنند (می‌بُرند).

دوربین فول ‌فریم

عبارت (فاصله‌ی کانونی تاثیرگذار) که به آن فاصله‌ی کانونی ۳۵ میلی‌متری نیز می‌گویند برای معادل‌ سازی این است که دوربین با حسگر ۳۵ میلی‌متری چه چیزی را می‌گیرد. از آن‌جایی که بیشتر افراد به استفاده از دوربین‌های ۳۵ میلی‌متری عادت کرده‌اند، یا حداقل آن‌هایی که چند تار موی خاکستری دارند، دوربین فول ‌فریم به عنوان استاندارد برگزیده شد. فاصله‌ی کانونی معادل، تعریف فاصله کانونی لنز ی است که باید در دوربین فول‌فریم انتخاب کنید تا همان میدان دیدی را داشته باشید (با همان لنز) که در یک دوربین کراپ دارید. اینجا فاکتورهای کراپ وارد بازی می‌شوند. فاصله‌ی کانونی معادل، با ضرب مقدار فاصله کانونی لنز در فاکتور کراپ دوربین غیرفول‌فریم به دست می‌آید. دوربین‌های DX نیکون، فاکتور کراپ ۱.۵ دارند. دوربین‌های کنون EF-S فاکتورهای کراپ ۱.۶ دارند. دوربین‌های میکروی چهار-سوم، فاکتور کراپ ۲.۰ دارند و فاکتور کراپ سونی و پاناسونیک ۲.۷ است.

عکس زیر با لنز ۷۰-۲۴ میلی‌متری f/2.8 و با دوربین فول‌فریم نیکون D800 گرفته شده است. اگر دقیقا همین لنز را، با همین مقدار زوم، روی دوربین نیکون D500 (سنسور کراپ) می‌گذاشتم، باز هم یک لنز ۷۰-۲۴ میلی‌متری در فاصله‌ی ۴۴ میلی‌متری بود. اما از آنجایی که سنسور این دوربین کراپ است، میدان دید من کاهش می‌یافت و دقیقا همان منطقه را نمی‌دیدم. در این صورت فقط منطقه‌ای را می‌دیدم که با قرمز مشخص شده است. فاصله‌ی کانونی موثر من در دوربین D500، ۴۴ میلی‌متر در ۱.۵ یا ۶۶ میلی‌متر خواهد بود. به عبارتی، اگر می‌خواستم بخشی که با قرمز مشخص شده است را با دوربین D800‌ بگیرم، باید یک لنز با فاصله‌ی کانونی ۶۶ میلی‌متر انتخاب می‌کردم. البته می‌توانم لنز ۷۰-۲۴ میلی‌متری‌ام را از ۴۴ به ۶۶ میلی‌متر زوم کنم.